Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een progressieve longziekte die miljoenen mensen wereldwijd treft. In dit artikel leggen we uit wat COPD precies inhoudt, de symptomen die ermee gepaard gaan en de verschillende stadia van de aandoening. Van chronische hoest en kortademigheid tot meer ernstige gezondheidsproblemen, we bespreken de impact van COPD op het dagelijks leven en hoe de ziekte zich in de loop van de tijd ontwikkelt.
Wat is COPD?
COPD is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. De benaming COPD is afkomstig van de Engelse benaming voor deze verzamelnaam. “Chronic Obstructive Pulmonary Diseases” vrij naar het Nederlands vertaald betekend dit Chronische Obstructieve Longaandoening. COPD is een chronische aandoening en hierdoor heeft een patiënt met COPD te maken met blijvende ontstoken en beschadigde longen. In Nederland krijgt 2% van de inwoners te maken met COPD, de meeste patiënten krijgen er op latere leeftijd mee te maken.
Chronische bronchitis en longemfyseem
Wanneer er sprake is van chronische bronchitis heeft de patiënt last van blijvende ontstoken luchtpijp vertakkingen. De vertakkingen die ontstoken zijn bij Chronische bronchitis heten bronchiën.
Bij longemfyseem is er sprake van beschadigde longblaasjes, deze bevinden zich aan het uiteinde van de bronchiën binnenin de longen.
Bronchiën
Bronchiën zijn de vertakkingen die de luchtpijp aan de longen verbinden. Lucht dat ingeademd wordt reist dus eerst naar de luchtpijp en vervolgens naar de bronchiën, pas hierna bereikt de lucht de longen. In de longen gaat de vertakking van de longen nog door. In beide longen vertakt hij zich eerst 5 keer, dit wordt gevolgd met 9 splitsingen in de linkerlong en 10 splitsingen in de rechterlong.
Dankzij deze vertakkingen en splitsingen is het mogelijk om het ingeademde lucht over de hele longen te verdelen. Om een beeld te krijgen van hoe dit exact eruit ziet kan je een broccoli als voorbeeld nemen, als je deze omgedraaid houdt is de dikkere stronk de luchtpijp, de kleinere takjes de bronchiën en de uiteindes zijn de longblaasjes.
Longblaasjes
Zoals hierboven aangegeven bevinden longblaasjes zich aan de uiteindes van de bronchiën. De longblaasjes zorgen ervoor dat het ingeademde zuurstof uiteindelijk in het bloed terecht komt waarna het door het hele lichaam verstuurd wordt.
De zuurstof komt in de longblaasjes waarna het zich duwt door de zachte wanden van de longblaasjes, rondom de wanden van deze blaasjes bevinden zich kleine adertjes die de zuurstof opnemen. Wanneer de zuurstof verbruikt is wordt ook via deze adertjes het afvalstof terug vervoert naar de longblaasjes. Dit ademen wij vervolgens weer uit.
Chronische bronchitis
Bij chronische bronchitis is er een blijvende ontsteking in de bronchiën, een patiënt met COPD Chronische Bronchitis heeft dus voortdurend last van geïrriteerde bronchiën.
Chronische bronchitis is in de meeste gevallen veroorzaakt door roken, andere oorzaken zijn; alpha-1, een zeldzame andere longziekte of wanneer iemand meerdere keren met acute bronchitis gediagnostiseerd is.
Doordat de bronchiën geïrriteerd zijn zal het slijmvlies meer slijm produceren dan normaal. Het gevolg van deze overproductie aan slijm is dat de patiënt met COPD chronische bronchitis het benauwd krijgt en regelmatig moet hoesten. Tijdens het hoesten kan er wat van dit slijm meekomen.
Doordat de ontsteking langdurig aanhoudt zal het slijmvlies ook dikker zijn dan normaal, hierdoor wordt het moeilijker om lucht door te laten naar de longen. Na verloop van tijd zullen de klachten toenemen waardoor ademen steeds moeilijker wordt.
COPD longemfyseem
Bij een COPD longemfyseem zijn de longblaasjes beschadigd, hierdoor kan het binnenkomende zuurstof niet meer goed door de wanden van de longblaasjes komen waardoor de zuurstof niet het bloed bereikt. Wanneer het lichaam moet werken op minder zuurstof zal het sneller moe worden en tot minder toe instaat zijn. Een patiënt met ongemfyseem is dus regelmatig moe en verzwakt.
Naar mate longemfyseem zich in een hogere gradatie bevindt zal de patiënt het steeds moeilijker vinden om bepaalde activiteiten te ondernemen. Bij een extreme variant van longemfyseem zullen basishandeling zoals opstaan en aankleden ademnood veroorzaken.
Net zoals chronische bronchitis wordt COPD longemfyseem als nummer één veroorzaakt door roken.
COPD fases en COPD Gold
Om COPD te pijlen wordt het in fases ingedeeld. Deze COPD fases geven niet exact aan wat de prognose is maar vaak kan er wel gezegd worden dat een hogere fase een snellere prognose heeft en dat de klachten erger zijn.
- GOLD I – Lichte COPD: Bij een lichtere fase van COPD kan de patiënt nog rustig door het leven zonder hevige klachten, in sommige gevallen heeft de patiënt het niet door dat de longen niet naar behoren functioneren. Het percentage van de werking van de longen is in deze fase nog boven de 50%. Door gezond te eten en voldoende te bewegen kunnen de klachten in deze fase in de hand gehouden worden.
- GOLD II – Matige COPD: Bij de matige fase van COPD is het van belang om aanpassingen te maken. Hierbij moet er gedacht worden aan veranderingen in de eetgewoontes (gezonder eten) en in de hoeveelheid beweging die er genomen wordt (voldoende beweging nemen). Klachten die horen bij deze fase zijn hoesten en het ophoesten van slijm en kortademigheid wanneer de patiënt bezig is met inspanningen. Dit is vaak de eerste fase die bij mensen opvalt.
- GOLD III – Ernstige COPD: Wanneer de ernstige COPD fase is aangebroken zijn de klachten vaak zwaarder. Het wordt moeilijker om voldoende beweging te halen en ademen wordt ook steeds zwaarder. Gedurende deze periode bestaat de kans dat de patiënt thuisgebonden wordt of sterk verhinderd wordt in gebruikelijke dagelijkse activiteiten. Een patiënt met deze fase van COPD heeft vaak te maken met een benauwd gevoel en is vaak vermoeid.
- GOLD IIII – Zeer ernstige COPD: In de laatste fase wordt er vaak extra zuurstof aan de patiënt toegediend, doordat het zuurstoftekort dat in deze fase van COPD voorkomt een bedreiging vormt voor hart en vaten. De patiënt voelt zich voortdurend benauwd en moe en ligt veel in bed of brengt alle dagen door in een rolstoel. Het verergeren van de klachten kan levensbedreigend zijn.